CZYNNOŚCI NOTARIALNE
Zgodnie z art. 1 ustawy z 14 lutego 1991 r. „Prawo o notariacie” notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony pragną nadać formę notarialną lub są do tego zobowiązane. Notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Przeprowadza się je w języku polskim. Na żądanie strony notariusz może dokonać dodatkowo czynności notarialnych w języku obcym, wykorzystując własną znajomość tego języka – wykazaną w sposób określony dla tłumaczy przysięgłych – lub korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego.
Czynności notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii notarialnej. Może to również zrobić w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności. Ma też obowiązek odmówić przeprowadzenia czynności notarialnej sprzecznej z prawem.
WIZYTA U NOTARIUSZA
Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusz jest zobowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne. Notariusz ma obowiązek udzielania stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej.
Osobę, której odmówiono przeprowadzenia czynności notarialnej, należy pouczyć o prawie i trybie zaskarżenia odmowy, a na jej pisemne żądanie doręczyć w terminie tygodnia uzasadnienie odmowy.
Ustawa z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nakłada na notariusza przyjmującego od klienta dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji, której równowartość przekracza 15000 euro, obowiązek rejestracji tego typu transakcji, identyfikacji klientów oraz przekazywania tych informacji generalnemu inspektorowi informacji finansowej.
TAJEMNICA CZYNNOŚCI NOTARIALNYCH
Zgodnie z art. 18 ustawy z 14 lutego 1991 r. „Prawo o notariacie” notariusz jest zobowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których zyskał wiedzę, ze względu na wykonywane czynności notarialne. Obowiązek zachowania tajemnicy trwa także po odwołaniu notariusza, a ustaje, gdy notariusz składa zeznania jako świadek przed sądem, chyba że ujawnienie tajemnicy zagraża dobru państwa albo ważnemu interesowi prywatnemu. W tych wypadkach od obowiązku zachowania tajemnicy może zwolnić notariusza minister sprawiedliwości.
Obowiązek zachowania tajemnicy nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów ustawy z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w zakresie określonym tymi przepisami.
Informacje pisemne i inne dokumenty wydaje się osobom, na których żądanie zostały dokonane czynności notarialne. Jeżeli wynika to z treści stosunku prawnego, wydaje się je stronie, której dotyczy czynność notarialna. W przypadkach przewidzianych prawem notariusz przesyła sądom i innym organom państwowym informacje pisemne o sporządzonych dokumentach i wypisy tych dokumentów. Informacji ustnych o dokonanych czynnościach notariusz może udzielić jedynie instytucjom i osobom, które mają prawo otrzymać wypisy dokumentów stwierdzających te czynności.
ZAKRES CZYNNOŚCI
Zakres czynności notarialnych reguluje art. 79 ustawy z 14 lutego 1991 r. „prawo o notariacie”.
1. Sporządza akty notarialne, (w szczególności: umowy zbycia nieruchomości – darowizna, sprzedaż, zamiana, umowa spółki z o.o., statut spółki akcyjnej, pełnomocnictwo, umowy majątkowe małżeńskie – tzw. intercyza, a ponadto czynności obejmujące spadek: testament, przyjęcie spadku, odrzucenie spadku, dział spadku),
2. Sporządza akty poświadczenia dziedziczenia,
3. Podejmuje czynności dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego,
4. Sporządza poświadczenia (poświadczenie podpisu, poświadczenie za zgodność z okazanym dokumentem),
5. Doręcza oświadczenia,
6. Spisuje protokoły,
7. Sporządza protesty weksli i czeków,
8. Przyjmuje na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
9. Sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów,
10. Sporządza – na żądanie stron – projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
11. Składa wnioski o wpis w księdze wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w księdze wieczystej,
12. Wykonuje inne czynności prawne, wynikające z odrębnych przepisów